8 Elementen om te versnellen

Het is maart. Heel wat ouders en leerkrachten stellen zich de vraag hoe het volgend jaar verder moet? 

• Kan er wel genoeg gedifferentieerd worden zodat de leerling uitgedaagd blijft?
  
• Kan de leerkracht deze differentiatie er op een correcte wijze bijnemen? 
• Hoe zit het met de sociale ontwikkeling van dit kind?
  
• In welke klas zou het kind terechtkomen?
  

Heel wat terechte vragen waar je goed over moet nadenken alvorens een beslissing te nemen. 

De achtergrond

Iedereen heeft heel veel schrik om een versnelling door te voeren. Logisch natuurlijk. Op dat moment wordt er over de toekomst van een kind beslist. Dit kind gaat een jaar vroeger naar de middelbare school en de universiteit. Maar dit kind gaat ook een jaar vroeger uit, een jaar vroeger op kot, een jaar vroeger ....

Je beslist op dat moment niet enkel om de situatie op dat moment te verbeteren, maar je beïnvloedt ook het hele verdere leven van een kind. Best wel een zware beslissing dus.

Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat versnellen voor kinderen geen probleem hoeft te zijn. Wanneer er met je juiste factoren wordt rekening gehouden, is het vaak de enige juiste oplossing voor een kind. En dit zowel op korte als op lange termijn. 

Lilianne Hoogeveen heeft al het wat gekend is rond versnellen op een rijtje gezet. 

Cognitief

Cognitieve uitdaging is belangrijk voor een kind in ontwikkeling. Het leert niet enkel de gekende elementen van taal, rekenen, WO en dergelijke. Het is ook de manier om een correcte werkhouding aan te leren:

• doorzetten
• flexibel denken
• opdelen van oefeningen
• opzoeken van informatie
• ...

Tal van vaardigheden die een kind nodig heeft om later verder te studeren. Het zijn ook de vaardigheden die we nodig hebben om tot mooie volwassenen uit te groeien. 

Daarnaast vormt het cognitief uitgedaagd worden ook voor een boost aan energie. De zelfwaardering van een kind stijgt en het heeft het gevoel dat het kan bijleren. Het gevoel van verveling verdwijnt en maakt plaats voor activiteit. 

Sociaal emotioneel

Een kind is meer dan enkel zijn cognitief kunnen. Het is een sociaal wezen dat dag in dag uit met anderen om zich heen leeft. Zich goed voelen en gelukkig zijn, zijn de basispijler voor ontwikkeling. 

Bij hoogbegaafde kinderen zien we dat dit niet altijd even makkelijk verloopt. Ze begrijpen de andere kinderen niet, of worden zelf ook niet begrepen. Ze voelen zich snel het lelijke eendje dat nergens bijhoort. 

Versnellen kan in deze een oplossing zijn. Er wordt namelijk opgemerkt dat deze kinderen vaak betere aansluiting vinden bij kinderen die een jaar ouder zijn. De gesprekken sluiten meer aan bij hun interesses, de manier van redeneren en converseren past beter. 

Dit maakt dat heel wat kinderen door de aanwezigheid van oudere kinderen, gaan openbloeien. 

Voorwaarden

Natuurlijk kan je een kind niet zomaar versnellen. Hier moet heel goed over nagedacht worden. De nodige voorbereidingen zijn dan ook noodzakelijk:

1. capaciteiten: Ga bij het kind na wat zijn cognitieve capaciteiten zijn. Wat kan dit kind al? En wat kan hij nog niet? Zijn er hiaten? Dit kan je door middel van een didactisch onderzoek. Dit geeft perfect aan welke leerstof een kind reeds beheerst en welke nog niet. 
2. sociaal-emotioneel: Hoe functioneert dit kind. Welke vriendschappen heeft het? Maakt dit kind makkelijk contact? 
3. zelfbeeld: Hoe zit het met het zelfbeeld van het kind? Kan die de wereld aan? Of heeft je kind faalangst? Voelt het zich goed in zijn vel? 
4. werk- en leerstrategieën: Hoe werkt dit kind? Kan het al rustig op een stoel zitten? Kan het taken overzien? Wat is de aandachtsspanne? 
5. visie van de leerling: Hoe staat je kind ten opzichte van versnellen? Is het te motiveren? Of totaal niet?
   
6. ontvangende leerkracht: Staat de ontvangende leerkracht open voor deze leerling? En wat met de rest van de klas? Is er genoeg ondersteuning?
7. ouders: Wat is het gevoel van de ouders? Geven ze de onzekerheid door? Geloven ze er in? 
8. rugzak: Wat zit er in het rugzakje van het kind? ADHD, Autisme, dyslexie, ....? Dit zijn elementen die een versnelling niet mogen in de weg staan. Wel moeten we erop letten dat er genoeg aandacht moet besteed worden aan het rugzakje van het kind. Omwille van de stress en de inspanningen is het zelfs mogelijk dat je kind zelfs meer last krijgt van zijn rugzakje. Op dit moment heeft hij net meer ondersteuning nodig. 

Autisme

Voor kinderen met autisme vormt een versnelling een dubbele uitdaging. 
Vooreerst spreken we over een niet te onderschatten sprong op cognitief luik. Voor vb. Wiskundige vakken zal dit zonder al teveel problemen verlopen. Voor vakken zoals begrijpend lezen, is dit iets anders. Hier wordt er beroep gedaan op factoren zoals centrale coherentie en verbeelding. Dit zijn elementen die moeilijker verlopen voor kinderen met autisme.

Door te versnellen brengen we het logisch gekende plaatje van een schoolverloop in de war. Heel wat kinderen met autisme hechten belang aan het strikt volgen van de klassen. Hiervan afwijken is voor hen heel moeilijk. Het is aangewezen om dit met hen visueel uit te werken, zodat ze zicht hebben waarom het versnellen gebeurt. Maar ook hoe dit zal gebeuren. Details zijn hierbij uiterst belangrijk.

Kinderen met autisme hebben moeilijkheden met sociale interactie. Deze moeilijkheden zullen zich blijven manifesteren in dit versnelde jaar. Een buddy of een mentor op school kan helpen om deze stap mee te zetten. Het kan ook aangewezen zijn om de kinderen van de klas informatie te geven over autisme en hoogbegaafdheid.

Omwille van bovenstaande elementen is het versnellen van een kind met autisme geen makkelijke keuze. Een juiste en zeer autismevriendelijke ondersteuning is het belangrijkste aspect om dit te laten slagen op korte en lange termijn voor een kind met autisme.

Als ik een raad mag geven, ga dus nooit op goed geluk en op gevoel versnellen. Het is een project dat vaak een mooi eindpunt heeft. Maar, het is ook en project dat met de nodige zorg moet uitgevoerd worden.
Hiervoor bestaan de nodige systemen om tot een zo goed mogelijke beslissing te komen. 

Wanneer je vragen hebt rond versnellen, neem dan zeker contact op. Samen kunnen we je kind gelukkig maken. 

BRON:
- Lianne Hoogeveen

- A nation deceived