Waarom begrijpen kinderen niet steeds wat ze gedaan hebben?

Waarom begrijpen kinderen niet steeds wat ze gedaan hebben?

10 december 2018 • Artikel •

Hoogbegaafde kinderen met autisme hebben soms geen besef welk effect hun gedrag op anderen heeft. Visueel aantonen wat het verschil is tussen effect en bedoeling, geeft hen inzicht in sociale patronen. Jij als ouder, krijgt een helderder beeld op het gedrag van je kind.

Sommige kinderen met autisme geven ongezouten hun mening over anderen, moeien zich overal of verwijten anderen dat ze hen expres pesten. Ze zijn zich van geen kwaad bewust. Jij, als ouder, kan hier niet bij. Als overmaat van ramp ontploft je kind wanneer je het aanspreekt op zijn gedrag.

Autisme

Om dit goed te begrijpen vertrekken we vanuit twee concrete voorbeelden.

1. Lien, een meisje van 7 jaar, gaat heel plichtbewust vertellen wat Sofie, haar zusje, heeft fout gedaan. Sofie wordt verdrietig en boos door het geklik van haar zus. Papa ergert zich aan dit steeds weerkerend gedrag van Lien en geeft haar een uitbrander.

2. Thomas zegt aan Bram dat hij geen flesje water mag meenemen naar school, want deze worden enkel op uitstap meegenomen. Bram vindt dat Thomas zich met hem bemoeit en wordt boos.

Zowel Lien als Bram begrijpen de reacties van de mensen om hen heen niet.

Bij het begrijpen van het effect van gedrag op een andere, is het noodzakelijk om inzicht te hebben op de binnenkant van de andere. Hierbij komt heel wat voorstellingsvermogen aan te pas. Iets wat uiterst moeilijk is voor mensen met autisme. Zelfs hoogbegaafde kinderen hebben het hier lastig mee. De sociale interactie verloopt op dat moment te snel zodat de tijd om na te denken hen ontbreekt. Ze kunnen zich op dat moment niet verschuilen achter de aangeleerde camouflagetechnieken. Wanneer je hen hierover later aanspreekt, kunnen ze hun 'fout' wel goed beredeneren.

Behoefte t.o.v. effect

Een geschikt hulpmiddel om hiermee aan de slag te gaan is het behoefte-effect-schema.

Ga samen volgende stappen na.

1. Wat is er gebeurd? Wie heeft er wat gedaan of gezegd?

  1. Lien vertelt papa wat Sofie verkeerd heeft gedaan. Sofie wordt verdrietig en boos. Papa ergert zich aan het gedrag van Lien en geeft haar een uitbrander
  2. Thomas zet aan Bram dat hij geen flesje water mag meenemen naar school, want deze worden enkel op uitstap meegenomen. Bram wordt boos. Papa spreekt Bram hierop aan. 

2. Welke bedoeling had deze persoon?

  1. De bedoeling van Lien was positief. Ze merkte dat papa het stoute gedrag van Sofie niet had gezien en wilde hem helpen.Voor papa was de bedoeling van Lien negatief. Ze moeide zich 'weer' met haar zus.
  2. De bedoeling van Thomas was positief. Hij wil ervoor zorgen dat Bram geen problemen krijgt door aan te geven dat hij dit flesje niet mag meenemen. Voor Bram was de bedoeling van Thomas negatief. Hij wilde zich weer moeien.

3. Wat is het effect?

  1. Het effect is negatief. Sofie werd verdrietig en boos. Papa geeft Lien een uitbrander.
  2. Het effect is negatief. Bram vindt dat Thomas zich met hem bemoeit en wordt boos. Hij wordt hier door papa op aangesproken.

4. Klopt dit beeld met wat de andere bedoelde of ervoer?

In beide situaties heb je een positieve bedoeling van de ene persoon (Lien, Thomas) en een negatief effect op de andere (papa, Sofie, Bram).



Kinderen met autisme ervaren deze relatie tussen bedoeling en effect vaak anders omwille van hun beperkte Theory of Mind. Het ervaren van een negatief effect op zichzelf, veronderstelt in hun hoofd een negatieve bedoeling van de andere. Door deze oneerlijke opvatting, worden ze boos en geraken ze vast in hun denkpatroon.

Door het schema met hen in te vullen en hen aan te tonen dat een negatief effect niet steeds overeenkomt met een negatieve bedoeling, geef je je kind zicht op het anders denken van de andere persoon. Het maakt een opening voor meer begrip en de opstap tot oplossingen.

Heb je vragen over autisme en de opvoeding van je kind. Neem contact op via adi@hetlampje.be

  • Artikel
  • Ouders en Professionals

Wil je op de hoogte blijven?

Vul je e-mailadres in & ontvang alle nieuwtjes