Aangeleerde woedeaanvallen
Bij kinderen op het autismespectrum merken we dat deze driftbuien kunnen overgaan in echte woedeaanvallen en agressie. En dat deze periodes frequenter voorkomen en langer kunnen aanhouden.
Dit gedrag is geen gedragskenmerk van autisme, maar kan wel een secundair gevolg zijn. We zien op deze momenten vaak een botsing tussen hoe het kind met autisme de wereld ziet en de omgeving die hier niet altijd op aangepast is. Een kind maakt dit via zijn woedeaanvallen duidelijk: Help me, ik voel me onveilig! Een autisme omgeving is hier dan heel helpend.
Daarnaast merken we ook op dat er sprake is van aangeleerde agressie. Dit betekent dat het kind heeft geleerd dat het voordelen haalt uit de woedeaanvallen.
· Iets verkrijgen
· Ontsnappen aan iets
· Controle over de situatie
· Duidelijkheid zoeken
· Aandacht krijgen
· ….
Het is op zich niet altijd een zeer bewust proces, maar eerder een onderliggend proces.
Zo gaf ik les aan jongeren met autisme en een zwaar mentale beperking.
I. was een heel fijn meisje. Ze zocht altijd toenadering en vond het fijn om activiteiten samen met de leerkracht uit te voeren. Op momenten dat er voor haar geen individueel aandacht mogelijk was, zocht ze éénbepaald meisje op en trok aan haar haren. Het meisje weende, alle leerkrachten kwamen tussen, ….. en I. werd uit het lokaal verwijderd.
Na evaluatie bleek I. ons te vertellen dat het voor haar niet duidelijk was wat ze moest doen wanneer ze zich zelfstandig moest bezig houden. Ze had dan gevonden dat ze aan de noodhendel kon trekken (de haren van de medeleerling).
Eens we dit systeem doorhadden, zorgden we ervoor dat ze duidelijk wist wat ze moest doen op deze momenten. Nu had ze geen nood meer om aan de noodhendel te trekken.
Omdat I. een zware mentale beperking heeft, is het uitgesloten dat ze het systeem minutieus heeft overdacht. Het is een onderliggend proces dat naar veiligheid zoekt en dat ze in werking kan zetten wanneer het nodig is.
Ook dit is zo bij kinderen met een hogere intelligentie. We vermoeden vaak dat het een uitgekiemd proces is, maar vaak is het een onderliggend automatisch patroon. En ook deze kinderen geven op dit moment dan aan dat ze zich niet veilig genoeg voelen in deze omgeving.
Wat wel blijkt is dat deze onderliggende automatische patronen vaak zijn aangeleerd doorheen de tijd.
Zo heeft I. gemerkt dat de leerkrachten aandacht aan haar besteden en dat de situatie duidelijk wordt wanneer ze aan de noodhendel trekt.
Andere kinderen hebben ontdekt dat wanneer ze lang genoeg aanhouden dat ze een bepaalde taak niet moeten uitvoeren.
En nog anderen krijgen duidelijkheid door standvastig te blijven doordoen.
Op deze manier haalt elk van deze kinderen voordeel uit het negatieve gedrag. Aangezien het vaak om een veiligheidsgevoel gaat, zijn ze hier heel standvastig en repetitief in. Straffen en belonen helpt op deze momenten totaal niet. Het is pas wanneer de omgeving duidelijk, concreet en consequent (dus autismevriendelijk) is dat dit gedrag kan omgedraaid worden.
Er is natuurlijk nog veel meer te vertellen over agressie bij autisme.
Wil je weten hoe die wordt opgebouwd, wat je kan doen, of wat je beter niet doet?
Schrijf je dan in voor het webinar op 29 februari (20u, €42.5 - 7 dagen replay)
Oh ja, na afloop stuur ik je een one-page toe, waar alle belangrijkste informatie opstaat. Zo
- kan je de webinar meevolgen zonder te noteren
- heb je een mooi overzicht dat je kan bijhouden
- kan je het delen met anderen, zodat je samen verder kan hulp bieden aan je kind.
Tot donderdag,
Adi
